Τις ανησυχίες του ενόψει της διευρυμένης συνάντησης για το Kυπριακό, κωδικοποιεί σε συνέντευξη του στον «Π», ο τέως ΓΓ του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού, βάζοντας, την ίδια ώρα, θετικό πρόσημο στην κινητικότητα που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα. Αν και αναγνωρίζει ότι η κινητικότητα των τελευταίων μηνών είναι θετική, επισημαίνει ότι αυτή συνοδεύεται από μεγάλους κινδύνους, καθώς, όπως λέει, «έχουμε μπει σε πορεία που μπορεί να αποφέρει θετικά αποτελέσματα, αλλά φοβάμαι ότι μπορεί να οδηγήσει και σε επικίνδυνα μονοπάτια».
Προειδοποιεί, δε, για την πιθανότητα αποτυχίας της επερχόμενης διευρυμένης διάσκεψης για το Κυπριακό και επισημαίνει ότι «πρέπει να σκεφτούμε από τώρα τι θα ακολουθήσει σε περίπτωση αποτυχίας», καθώς η αποτυχία αυτής της διαδικασίας μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Σχολιάζοντας τις παρεμβάσεις Αβέρωφ Νεοφύτου για το Κυπριακό, ο οποίος, μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι προειδοποιούσε από το 2018 την -τότε- κυβέρνηση πως η αμφισβήτηση της ΔΔΟ «και τα ερωτηματικά που εγείραμε για την πολιτική ισότητα θα φέρουν από την μπροστινή πόρτα την κυριαρχική ισότητα και τα δύο κράτη», ο Άντρος Κυπριανού χαρακτήρισε τον τέως πρόεδρο του ΔΗΣΥ σαν «μετά Χριστόν προφήτη».
Παρατηρείται κινητικότητα το τελευταίο διάστημα στο Κυπριακό. Ποια η δική σας ανάγνωση για τις εξελίξεις;
Είναι θετικό το γεγονός ότι υπάρχει αυτή η κινητικότητα και ότι μετά από εφτά και πλέον χρόνια παρατεταμένου αδιεξόδου κάτι έχει αρχίσει να κινείται. Βέβαια παραμένει ένα μεγάλο ερωτηματικό ως προς το τι θα συζητηθεί στο πλαίσιο της διευρυμένης συνάντησης. Ποια πλαίσια θα τεθούν για τις συνομιλίες εάν και εφόσον επαναρχίσει ο διάλογος για επίλυση του Κυπριακού; Είναι ένα μεγάλο ερώτημα που νομίζω ότι κανένας δεν μπορεί να το απαντήσει αυτή τη στιγμή. Και να μου επιτρέψετε να πω ότι θεωρώ πως έχουμε μπει σε μια πορεία η οποία μπορεί να αποφέρει θετικά αποτελέσματα, αλλά πολύ φοβούμαι ότι μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες κακοτοπιές. Αν πάμε σε αυτή την πενταμερή, αυτή τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, με δεδηλωμένες τις θέσεις της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας για λύση δύο κρατών, το πιο πιθανό είναι μία τέτοια διάσκεψη να αποτύχει. Αν αποτύχει αυτή η διάσκεψη, ποιο θα είναι το επόμενο βήμα; Δεν θα πρέπει να το σκεφτούμε; Διότι υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: Το ένα είναι να πετύχει η διευρυμένη συνάντηση. Θα ήταν ευχής έργον η τουρκική πλευρά να επιστρέψει στο συμφωνημένο πλαίσιο λύσης και να συμφωνήσει για την επανέναρξη διαπραγματεύσεων. Τους όρους θα μπορούσαμε να τους συζητήσουμε. Η άλλη πιθανότητα είναι αυτή η διάσκεψη να αποτύχει. Επαναλαμβάνω, θα πρέπει να προβληματιστούμε ποιες θα είναι οι εξελίξεις αν η διάσκεψη αποτύχει.
Ποιο είναι το μεγάλο εμπόδιο για την επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, πέραν από το γεγονός ότι για 7 χρόνια δεν υπήρχαν συνομιλίες; Το μεγάλο εμπόδιο αυτή τη στιγμή είναι η θέση της τουρκικής πλευράς σε σχέση με την απαράδεκτη αξίωση για λύση δύο κρατών.
Όταν το 2017-2018 λέγαμε ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης συζήτησε για λύση δύο κρατών, μας κατηγορούσαν όλοι. Για να έρθουν σήμερα δυστυχώς, με πολύ μεγάλη καθυστέρηση και αφού μεσολάβησαν πολλά γεγονότα, να παραδεχτούν και ο Αβέρωφ Νεοφύτου, ο Ιωάννης Κασουλίδης και διάφοροι άλλοι, ότι ναι, ο Νίκος Αναστασιάδης μίλησε για λύση δύο κρατών. Ως εκ τούτου, εφόσον αυτό είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο, (η τουρκική αξίωση για δύο κράτη) θεωρώ ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα έπρεπε να επιδιώξει ως προτεραιότητα να μετακινήσει την τουρκική πλευρά από αυτήν την απαράδεκτη αξίωση για λύση δύο κρατών.
Είπατε ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα έπρεπε να κινηθεί προς την κατεύθυνση της επαναφοράς της Τουρκίας στο συμφωνημένο πλαίσιο, αλλά πώς θα μπορούσε να το κάνει αυτό ο Πρόεδρος;
Εμείς έχουμε υποβάλει πρόταση ως ΑΚΕΛ από τον Δεκέμβριο του 2020.
Αναφέρεστε στην πρόταση για τα ενεργειακά;
Όχι μόνο. Δεν είναι μόνο τα ενεργειακά. Είναι μία, κατά την άποψη μου, ολοκληρωμένη πρόταση. Δεν υπαινίσσομαι ότι η πρόταση του ΑΚΕΛ θα έφερνε κατ’ ανάγκην την τουρκική πλευρά στο συμφωνημένο πλαίσιο, αλλά θα έπρεπε να γίνει μια προσπάθεια. Θα έπρεπε, αν κάποιοι άλλοι είχαν άλλες προτάσεις, να τις βάλουν κάτω και να γίνει ένας προβληματισμός για το πώς θα μπορούσαμε να μετακινήσουμε την τουρκική πλευρά από τις απαράδεκτες αξιώσεις τις οποίες έχει. Μέχρι και σήμερα δεν έχει γίνει μια ολοκληρωμένη συζήτηση σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαμε να μετακινήσουμε την Τουρκία από τις απαράδεκτες αξιώσεις τις οποίες έχει. Η πρόταση μας λέει πως σε ό,τι αφορά τις συνομιλίες, να ξεκινήσουμε από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά. Όμως, δεν είναι αρκετό να το λέμε. Πρέπει να πούμε ακόμα κάτι: Να πούμε ότι εάν και εφόσον η τουρκική πλευρά δεχτεί να αποσύρει την απαράδεκτη της αξίωση και έρθει στις συνομιλίες με πρόταση για λύση της ΔΔΟ με πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ, της Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου και το Διεθνές Δίκαιο, τότε είμαστε έτοιμοι να καταθέσουμε γεφυρωτικές προτάσεις και για τα έξι κεφάλαια του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα. Και είμαστε έτοιμοι, εάν και εφόσον η τουρκική πλευρά συνεργαστεί, να πάμε σε σύντομο χρονικό διάστημα μέχρι το τέλος αυτή τη φορά. Όχι να μείνουμε στα μισά του δρόμου, ένα μίλι μακριά από τον στόχο, όπως λέχθηκε σχεδόν από όλους. Το δεύτερο σκέλος της πρότασής μας, αφορά τα ενεργειακά: Να πούμε στους Τουρκοκύπριους ότι εάν και εφόσον συμφωνήσουμε στα έξι σημεία του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα, τότε θα συμμετέχετε στη λήψη αποφάσεων για τα ενεργειακά ζητήματα, διότι δεν θα υπάρχει επιστροφή, καθώς θα οδηγηθούμε προς την κατεύθυνση της λύσης. Παράλληλα, να πούμε και στην Τουρκία ότι είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε μαζί της, εφόσον το Κυπριακό θα έχει λυθεί, μετά τη λύση βέβαια θα γίνει αυτό και αφού θα έχουν εξομαλυνθεί οι μεταξύ μας σχέσεις, είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε για δύο πράγματα: Το ένα είναι η προμήθεια φυσικού αερίου στην Τουρκία και το άλλο ο τρόπος μεταφοράς του φυσικού αερίου από τη Λεκάνη της Μεσογείου, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε άλλους προορισμούς. Το αποκλειστικό κριτήριο στη βάση του οποίου θα ληφθούν οι αποφάσεις, θα είναι το οικονομικό. Εφόσον, επαναλαμβάνω, θα έχουν εξομαλυνθεί οι σχέσεις μας με την Τουρκία.
«Αν τα Ηνωμένα Έθνη έρθουν είτε αύριο, είτε σε δύο μήνες, είτε όταν θα καλέσουν τη διευρυμένη διεθνή διάσκεψη και υπάρχει στο κοινό ανακοινωθέν η αναφορά σε Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, τότε τα διπλώνω και φεύγω από την πολιτική και δεν ξανασχολούμαι», είπε σε συνέντευξη του στην «Καθημερινή» ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου. Ξεκαθάρισε, όμως, ότι δεν πρόκειται προφανώς για την επιθυμία του, αλλά για την ανάλυση του, δεδομένου του τέλματος στο οποίο έφθασε το Κυπριακό. Συμφωνείτε;
Σε μεγάλο βαθμό έχει δίκιο στην εκτίμησή του ο Αβέρωφ Νεοφύτου. Τα πράγματα έχουν γίνει πολύ πιο δύσκολα από ό,τι ήταν το 2017 πριν από το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά. Αλλά αλίμονο, αν υψώσουμε τα χέρια και σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε. Τότε, μοιραία θα πάμε στη διχοτόμηση που θα είναι καταστροφική, το τονίζω, καταστροφική για την Κύπρο και τον κυπριακό λαό. Για να πάμε σε ουσιαστικές συνομιλίες, θα πρέπει να μετακινηθεί η Τουρκία από την απαράδεκτη αξίωση για λύση δύο κρατών, από τη διχοτόμηση δηλαδή. Οπότε πρέπει να επιστρέψει στη λύση της ΔΔΟ με πολιτική ισότητα. Θα είναι εξαιρετικά δύσκολα τα πράγματα. Υπάρχει έντονη καχυποψία μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων αλλά και Ελληνοκυπρίων και Τουρκίας. Να μην υποτιμούμε αυτές τις παραμέτρους. Από εκεί και πέρα, αλίμονο να είναι η τύχη που επιφυλάσσουμε στη χώρα μας η διχοτόμηση. Ξέρετε τι σημαίνει διχοτόμηση; Σημαίνει 180 χιλιόμετρα χερσαία σύνορα με την Τουρκία. Σημαίνει να τους παραχωρήσουμε το δικαίωμα να φέρνουν όσους στρατιώτες και όσους εποίκους θέλουν στο κατεχόμενο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αφού το βόρειο σύνορο παραμένει ανοιχτό…
Ακριβώς. Αυτό θα δημιουργήσει μια εκρηκτική κατάσταση που κάποτε θα ξεσπάσει, με συνέπειες για την Κύπρο.
Ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ ξεκαθαρίζει πως με βάση τα όσα βλέπει, δεν πρόκειται ποτέ να γυρίσουμε εκεί που μείναμε στο Κυπριακό (το 2017) και υπενθυμίζει πως από τον Οκτώβριο του 2018 ο ίδιος προειδοποιούσε την κυβέρνηση πως η αμφισβήτηση της ΔΔΟ «και τα ερωτηματικά που εγείραμε για την πολιτική ισότητα θα φέρουν από την μπροστινή πόρτα την κυριαρχική ισότητα και τα δύο κράτη».
Εντάξει, ο Αβέρωφ Νεοφύτου μπορεί σήμερα να κάνει τον μετά Χριστόν προφήτη. Την κρίσιμη ώρα, που έπρεπε να μιλήσει, δυστυχώς δεν μίλησε και επέτρεψε στον κύριο Αναστασιάδη να λειτουργήσει με τον τρόπο που λειτούργησε, με αποτέλεσμα να φτάσουμε εδώ που βρισκόμαστε σήμερα. Έχουν ευθύνες όλοι όσοι γνώριζαν τον τρόπο με τον οποίο ο Πρόεδρος Αναστασιάδης χειριζόταν το Κυπριακό, τι έλεγε πίσω από κλειστές πόρτες με την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους και ενώ εμείς ως ΑΚΕΛ τα λέγαμε δημόσια και τους καλούσαμε να συνεργαστούν μαζί μας για να ανατρέψουμε αυτή την πορεία, τότε για λόγους σκοπιμοτήτων στήριζαν τον κύριο Αναστασιάδη, σιωπούσαν, με αποτέλεσμα να φτάσουμε στη δυσχερή θέση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα.
Προς υπεράσπιση του Αβέρωφ Νεοφύτου, πρέπει να πω ότι είχε μιλήσει για «τσουνάμι» και μάλιστα την κρίσιμη ώρα.
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου μίλησε για τσουνάμι και μετά σταμάτησε να μιλάει. Μίλησε μια φορά και σταμάτησε. Όταν ο Άντρος Κυπριανού μιλούσε συνέχεια για το γεγονός ότι ο Νίκος Αναστασιάδης προωθούσε λύση δύο κρατών και ότι αυτή η πορεία θα έπρεπε να ανατραπεί, θυμάστε τι έκαναν όλοι; Με κατηγορούσαν ότι διέδιδα αστήριχτα πράγματα για να υποσκάψω τον κύριο Αναστασιάδη. Για να έρθουν 7 χρόνια μετά να παραδεχτούν ότι ναι, λέχθηκαν αυτά τα πράγματα. Όμως, η μόνη λύση στην οποία μπορούν να συμφωνήσουν και Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, στην πλειοψηφία τους τουλάχιστον, είναι η λύση της ΔΔΟ με πολιτική ισότητα.
